İbrahim Safa Daşkaya, Doç. Dr.
Sakarya Üniversitesi, Felsefe Bölümü
Sofist Retoriğin Görecilik Tartışmaları Bağlamında Felsefeye Katkısı: Dissoi Logoi Örneği
Bu makalenin konusu, uzmanlarının çoğu tarafından Sofistlere ait olduğu düşünülen (Dissoi Logoi) metninin, Sofistlere atfedilen göreciliği yansıtıp yansıtmadığını sorgulamaktır. Bu maksatla kitabın ilk dört bölümünde sözü edilen kavramlar (“iyi-kötü”, “güzel-çirkin”, “adil-adil olmayan”, “doğru-yanlış”) hakkında yazarın ileri sürdüğü karşıtlıkları inceleyeceğim. Metnin kendi retoriğini bu dört bölümde nasıl kuruduğuna değindikten sonra bu retoriğin göreciliğe izin verip vermediğini, yine Dissoi Logoi’den yapacağım alıntılar ışığında tartışacağım. Böylece metnin iddia edildiğinin aksine etik ve bilgi alanında göreciliği benimsemediğini göstermeyi hedefliyorum. Yukarıda anılan kavram çiftleri hakkında ileri sürülen karşıt savların nasıl anlaşılması gerektiği, geleneğin de uzun uzun tartıştığı bir sorundur. Bu soruna getireceğiniz alternatif bir çözüm hem genel Sofist imgenizi gözden geçirmenize yol açabilir hem de bu metne dair yeni yorumlara izin verebilir. Bu tarz yorumlar, Sofistlerin ussal düşünce ve siyaset konularını uygun şekilde ele almak için kapsamlı argümanlar üretilmesinde nasıl etkili olduklarını gösterebilir. Dolayısıyla bu düşünürlerin logosu kendi bilme/bilgi projelerinin merkezine koyan kuramcılar olduğunu söylemek abartılı bir iddia sayılmaz.